BAHREYN OTOMOTİV
YEDEK PARÇA SEKTÖRÜ RAPORU
1. GİRİŞ
Bahreyn Körfez Bölgesinde otomotiv
talebinin ve buna bağlı olarak da oto yedek parça talebinin en canlı olduğu
ülkelerden biridir. Körfez Bölgesinde 2020 yılında yeni araç satışları keskin
bir şekilde düşerken, Bahreyn’de düşüş %17,9’da kalmış, büyük rakamlara
ulaşmamıştır. Bahreyn’in aşılamayı da büyük ölçüde tamamlamış olmasıyla 2021
yılında ekonominin canlanması, turizmin açılması ve bunlara bağlı olarak otomotiv
talebinin de artması beklenmektedir. Alım gücü yüksek bir pazar olan Bahreyn’de
otomotiv talebinin önümüzdeki yıllarda da artarak süreceği tahmin edilmektedir.
Özellikle SUV ve lüks araçlarda talep güçlüdür. Benzin fiyatlarının ucuz olması
da araç sahipliğini teşvik etmektedir. Ayrıca Bahreyn hükümetinin toplu taşıma
filosunu yenilemeye başlamasıyla otobüs segmentinde de talep artışı
yaşanacaktır. Fitch Solutions firmasının tahminine göre 2019 yılında 27 bin
olan yıllık araç talebi yılda ortalama %2,7 artışla 2030 yılında 29,5 bine
ulaşacaktır.
2021 yılında yeni araç satışlarının
%4,8 oranında artacağı, yolcu araçlarında artış %5 olurken, ticari araç
satışlarının %3,2 ile daha düşük bir artış oranı göstereceği tahmin edilmektedir
(Fitch Solutions, 2021).
Bahreyn’de otomotiv ve otomotiv
yedek parça üretimi bulunmamaktadır. Talebin tamamına yakını ithalat ile
karşılanmaktadır. Bu açıdan Bahreyn Türk otomotiv yedek parça sektörü için
önemli potansiyel barındırmaktadır. Son on yılda Bahreyn’in oto yedek parça
talebi çok yüksek oranlarda artmıştır.
2. BAHREYN
2.1 Siyasi, Demografik, Ekonomik Görünüm
Bahreyn, 1,5 milyon nüfusuyla ve 778
km2 yüz ölçümüyle Körfez’in en küçük ülkesidir. Ancak, Orta Doğu ve
Afrika standartları düşünüldüğünde oldukça zengindir ve tüketici talebi
güçlüdür. Nüfusun 712,4 bini yani, %47,4’ü Bahreyn vatandaşı Araplardır. Kalan
nüfusun büyük kısmı Hintli, Pakistanlı ve Bangladeşlilerden oluşmaktadır.
Batılı göçmen çalışanlar da oranı daha az olmakla birlikte mevcuttur. Ülke
nüfusunun %73,7’si Müslümanlardan, %9,3’ü Hristiyanlardan, %0,1’i Musevilerden
ve kalanı Hindu, Budist ve diğer dinlerin mensuplarından oluşmaktadır.
Ülke, 1971 yılında İngiltere’den
bağımsızlığını kazanmıştır. Ülkenin ilk Emiri İsa Bin Salman Al Halifa’dır.
Şeyh İsa’nın 1999 yılında ölümünden sonra yerine oğlu Hamad Bin İsa Al Halifa
geçmiştir. Şeyh Hamad, 2002 yılında ülkenin rejimini anayasal monarşi olarak
değiştirmiş, Kral unvanı almış ve aşamalı bir siyasi reform ve serbestleşme
sürecini başlatmıştır. 2002 yılında kurulan yeni sistem iki kamaralı bir
parlamento sistemidir. Temsilciler meclisi 4 yılda bir seçimle gelmektedir.
Şura Konseyi ise doğrudan Kral tarafından atanmaktadır ve güçleri daha
fazladır. Temsilciler Meclisi kanun önerebilmekte fakat kanun çıkaramamaktadır.
Diğer taraftan bütçede değişiklik yapma ve reddetme hakkına sahiptir.
Ülkenin resmi dili Arapça’dır. Ancak
ülkenin yarısından fazlasını yabancılar oluşturmakta ve İngilizce çok yaygın
olarak konuşulmaktadır. Hintli, Bangladeşli ve Pakistanlı nüfusun oranının çok
yüksek olması sebebiyle Urduca, Hintçe ve Bangladeş dilleri de yaygın konuşulan
diller arasındadır.
|
Tablo
1: Ekonominin Genel Yapısı
|
|
|
2015
|
2016
|
2017
|
2018
|
2019
|
2020
|
2021
|
2022
|
|
GSYH
(Cari milyon ABD Doları)
|
31.051
|
32.235
|
35.474
|
37.653
|
38.574
|
36.629
|
40.575
|
42.746
|
|
GSYH
(Cari milyon Bahreyn Dinarı)
|
11.675
|
12.120
|
13.338
|
14.157
|
14.504
|
13.772
|
15.256
|
16.072
|
|
Kişi
Başı GSYH ($, Satın Alma Gücü Paritesiyle)
|
45.223
|
45.963
|
46.318
|
48.211
|
50.615
|
48.988
|
50.770
|
51.074
|
|
Reel
GSYH % Değişim Oranı (sabit fiyatlarla)
|
2,5
|
3,6
|
4,3
|
1,8
|
1,8
|
-5,1
|
2,2
|
2,3
|
|
Kaynak: Economist Intelligence Unit; 2021 ve 2022 rakamları EIU
tahminidir.
|
Bahreyn’in milli geliri 2019 yılı itibariyle 38,5 milyar ABD dolarını
aşmıştı. 2018 yılında bu rakam 37,6 milyar dolar seviyesindeydi. Satın alma
gücü paritesiyle kişi başına milli gelir yaklaşık 50,6 bin ABD dolarına denk
gelmekteydi. Bahreyn korona virüs etkisiyle oluşan talep düşüşünden bütün
ülkeler gibi olumsuz etkilenmektedir. İlaveten, petrol fiyatlarının çok düşmüş
olması bütçe gelirlerinin %70’i petrol ve ürünleri ihracatından geldiği için
ülkeyi olumsuz etkilemektedir. Bahreyn Bölgenin önemli turizm merkezlerindendir
ve korona virüs salgını sebebiyle turizmde de çok ciddi gelir kayıpları
yaşanmıştır. Bu gelişmeler sonucunda milli gelir 2020 yılında %5,1 oranında
küçülerek 36,6 milyar dolara ve kişi başına milli gelir yaklaşık 49 bin ABD
dolarına gerilemiştir. Bahreyn Maliye ve Ulusal Ekonomi Bakanlığı ülke
GSYH’sının 2021 yılında %3,1 büyüyeceğini tahmin etmektedir. IMF’nin Bahreyn
ekonomisinin 2021 yılındaki büyümesine ilişkin tahmini ise %3,3 olarak
açıklanmıştır.
2.2 Dış Ticaret Politikası, Dış Ticaret Yapısı, Ticari
İlişkileri ve Türkiye ile İkili Ticaret
Bahreyn’in ticaret rejimi
liberaldir. Gümrük vergisi oranları düşüktür. Ülke Dünya Ticaret Örgütü
üyesidir ve Türkiye ile arasında halihazırda herhangi bir tercihli ticaret
anlaşması olmadığından Türkiye’ye MFN tarife oranlarını uygulamaktadır. Bahreyn
KİK (Körfez İşbirliği Konseyi-Gulf CooperationCouncil-GCC) üyesi olarak bu
Konseyin üyeleri arasındaki gümrük birliği gereği üye olmayan ülkelere Konseyin
ortak gümrük tarifesini uygulamaktadır. Buna göre, temel gıda maddeleri ve
ilaçlar dışındaki malların tamamına yakının ithalatında uygulanan gümrük
vergisi oranı % 5’tir (428 adet temel gıda ve ilaç ise gümrük vergisinden
muaftır).
Bahreyn AB ile ekonomik
ilişkilerini KİK çerçevesinde yürütmekte ve AB-KİK Serbest Ticaret Anlaşması
görüşmelerinde aktif rol oynamaktadır. KİK içinde ekonomik bütünleşmenin
süratle kurulmasını savunmaktadır. Türkiye’nin Körfez Ülkeleriyle daha
önce başlanmış olan STA görüşmeleri son yıllarda yaşanan siyasi sorunlar
sebebiyle durmuştur.
Pan-Arab Serbest Ticaret
Alanı (PAFTA ya da GAFTA), Arap Ülkeleri arasındaki en önemli ekonomik
hareketlerden birisi olup; 1998 yılından beri 17 Arap Ülkesi (S. Arabistan,
Bahreyn, Mısır, Irak, Ürdün, Kuveyt, Lübnan, Libya, Fas, Umman, Katar, Sudan,
Suriye, Tunus, BAE, Yemen, Filistin) arasında Arap Ortak Pazarı hedefine
yönelik çalışmalar yapmaktadır. Üye ülkeler arasında serbest ticaret anlaşması
uyarınca karşılıklı ticarette gümrük vergi oranları sıfırlanmıştır.
Bahreyn, KİK haricindeki diğer ülkelerle olan ekonomik
ilişkilerini de geliştirme arayışındadır. Bu amaçla özellikle Güneydoğu Asya
ülkelerine yönelik ekonomik ve ticari açılım politikalarını son yıllarda
hızlandırmıştır. Bu çerçevede, Doğu ve Güneydoğu Asya (Hindistan, Pakistan,
ÇHC, Tayland, Filipinler, Malezya ve Singapur) ülkeleriyle yakın ilişkiler
geliştirilmesi ve ekonomik işbirliğinin hukuki zeminini oluşturacak
anlaşmaların tamamlanması için çaba göstermektedir. Bahreyn’in Singapur ile STA’sı vardır.
Bahreyn, 2006 yılında ABD
ile Serbest Ticaret Anlaşması imzalayan ilk Körfez ülkesi olmuştur. Özellikle
ülkenin ithalatında ve ihracatında ABD’nin önemi büyüktür. İthalatta Çin, Suudi
Arabistan’dan sonra ikinci sıradadır; tekstil, giyim, mobilya, oyuncak gibi
sektörlerde önemli pazar payına sahiptir. Teknolojik ürünlerde ise ABD pazara
hâkimdir.
|
Tablo
2: Dış Ticaret
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2016
|
2017
|
2018
|
2019
|
2020
|
2021
|
2022
|
|
Mal
İhracatı (FOB, milyon dolar)
|
12.785
|
15.376
|
18.044
|
18.117
|
14.085
|
14.526
|
17.601
|
|
Mal
İthalatı (FOB, milyon dolar)
|
-13.588
|
-16.076
|
-19.110
|
-18.589
|
-15.536
|
-14.351
|
-17.490
|
|
Dış
Ticaret Dengesi (milyon dolar)
|
-804
|
-700
|
-1066
|
-471
|
-1451
|
176
|
112
|
|
Cari
Denge (milyon dolar)
|
-1.493
|
-1.600
|
-2435
|
-794
|
-3083
|
-2579
|
-1078
|
|
Cari
Denge/GSYH (%)
|
-4,6
|
-4,5
|
-5,9
|
-2,1
|
-9,3
|
-6,4
|
-2,5
|
Kaynak:
Economist Intelligence Unit; 2021 ve 2022 rakamları EIU tahminidir.
Bahreyn’in dış ticareti genellikle fazla veren bir
görünümdeydi. Ancak, 2016, 2017 ve 2018 yıllarında petrol fiyatlarındaki düşüşün
etkisiyle sırasıyla 804 milyon, 700 milyon ve 1 milyar dolar dış ticaret açığı
verilmişti. 2019 yılında ise ihracat 18,1 ve ithalat yaklaşık 18,6 milyar dolar
seviyesinde gerçekleşmiştir; 471 milyon dolar dış ticaret açığı
verilmiştir. Bahreyn’de 2016 ve 2017
yıllarında cari açığın GSYH’ya oranı da sırasıyla %4,6 ve %4,5 gibi büyük
oranlara ulaşmıştı. 2018 yılında 2,4 milyar dolar cari açık verilmişti; cari
açık GSYH’nın %5,9’una ulaşmıştı. Cari açığın GSYH’ya oranı ise 2019 yılında
önemli oranda düşerek %2,1 civarında gerçekleşmiştir. Ancak 2020 yılında korona
virüs krizinin etkisiyle cari açık çok yüksek oranda artmış, GSYH’nın %9,3’üne ulaşmıştır.
Esasen Alba’nın 6. hattının devreye girmesi
ülkenin ihracatını yüksek oranda artırmaktadır ancak petrol fiyatlarındaki
ciddi düşüşler ihracatı olumsuz etkilemiştir. İhracat düşüşünün tamamına yakını
petrol fiyatlarındaki düşüş kaynaklıdır. Buna korona virüsün turizm üzerindeki
olumsuz etkileri de eklenmiştir. Ülkede çalışan göçmen oranının yüksekliği işçi
dövizleri kaleminin her zaman önemli açıklar vermesine sebep olmaktadır. Ancak
2022-2023 döneminde petrol fiyatlarında beklenen artışın ve Bapco’nun Sitra
petrol rafinerisinin genişletilmesinin tamamlanmasıyla cari açığın GSYH’nin %1,9’una
kadar gerilemesi beklenmektedir.
Bahreyn’in petrol dışı ithalatında 2020 yılı
itibariyle büyük paya %13,8 ile Çin sahiptir. Onu %7,4 payıyla Suudi Arabistan,
%6,9 payıyla Avusturalya, %6,5 payıyla BAE, %6,4 payıyla ABD, %6,2 payıyla
Brezilya, %5,5 payıyla Japonya ve %4,5 payıyla Hindistan izlemektedir. Türkiye
%1,7 payıyla 14. sıradadır. Bahreyn istatistiklerine göre Türkiye’nin ülkeye
ihracatı 218,8 milyon dolardır. Türkiye istatistiklerine göre ise ülkeye
ihracatımız 201,2 milyon dolar seviyesindedir.
Türkiye’nin Bahreyn ile 2003
yılından bu yana ikili ticareti Tablo 3’de görülmektedir. Türkiye Bahreyn ile
ticaretinde genellikle fazla vermektedir; 2003 yılından bu yana sadece 3 yılda,
2006, 2007 ve 2014 yıllarında dış ticaret açığı verilmiştir. 2018 yılında
ihracatta %31,3, ithalatta %0,05 artış yaşanmıştır. 2018 yılında dış ticaret
fazlası 112 milyon dolara yaklaşmıştır. İhracattaki bu artış 2010 yılından
sonra gözlemlenen en yüksek artıştı. 2019 yılında 2018 yılına göre ihracatta
%10,8 düşüş, ithalatta ise %2,7 artış yaşanmıştı. 2020 yılında ise Bahreyn’e
ihracatımız %24,5 oranında ve ithalatımız %7,2 oranında azalmıştır. 2021
yılının ilk 6 ayında ise ihracatımız %23,7 azalırken ithalatımız %10,1 oranında
artmıştır.
Tablo 3: Türkiye-Bahreyn İkili Dış
Ticareti
|
Yıl
|
İhracat $ / Bin
|
İhracat Değişim %
|
Genel İhracata Oranı %
|
İthalat $ / Bin
|
İthalat Değişim %
|
Genel İthalata Oranı %
|
Hacim $ / Bin
|
Denge $ / Bin
|
|
2003
|
28.856
|
70,4
|
0,06
|
15.173
|
-20,1
|
0,02
|
44.029
|
13.683
|
|
2004
|
54.416
|
88,6
|
0,09
|
18.101
|
19,3
|
0,02
|
72.517
|
36.315
|
|
2005
|
41.915
|
-23,0
|
0,06
|
18.929
|
4,6
|
0,02
|
60.844
|
22.987
|
|
2006
|
35.303
|
-15,8
|
0,04
|
44.852
|
136,9
|
0,03
|
80.155
|
-9.549
|
|
2007
|
76.651
|
117,1
|
0,07
|
119.423
|
166,3
|
0,07
|
196.074
|
-42.772
|
|
2008
|
308.223
|
302,1
|
0,23
|
95.516
|
-20,0
|
0,05
|
403.740
|
212.707
|
|
2009
|
113.712
|
-63,1
|
0,11
|
24.289
|
-74,6
|
0,02
|
138.001
|
89.423
|
|
2010
|
172.024
|
51,3
|
0,15
|
71.682
|
195,1
|
0,04
|
243.706
|
100.342
|
|
2011
|
160.418
|
-6,7
|
0,12
|
111.454
|
55,5
|
0,05
|
271.872
|
48.965
|
|
2012
|
208.520
|
30,0
|
0,14
|
158.922
|
42,6
|
0,07
|
367.442
|
49.597
|
|
2013
|
199.065
|
-4,5
|
0,13
|
172.478
|
8,5
|
0,07
|
371.543
|
26.587
|
|
2014
|
204.085
|
2,5
|
0,13
|
294.342
|
70,7
|
0,12
|
498.428
|
-90.257
|
|
2015
|
225.296
|
10,4
|
0,16
|
104.471
|
-64,5
|
0,05
|
329.766
|
120.825
|
|
2016
|
193.281
|
-14,2
|
0,14
|
127.780
|
22,3
|
0,06
|
321.061
|
65.500
|
|
2017
|
227.469
|
17,7
|
0,14
|
186.751
|
46,2
|
0,08
|
414.221
|
40.718
|
|
2018
|
298.704
|
31,3
|
0,18
|
186.842
|
0,0
|
0,08
|
485.546
|
111.862
|
|
2019
|
266.453
|
-10,8
|
0,15
|
191.813
|
2.7
|
0,09
|
458.266
|
74.639
|
|
2020
|
201.214
|
-24,5
|
0,12
|
177.923
|
-7,2
|
0,08
|
379.137
|
23.291
|
Kaynak: T.C.
Ticaret Bakanlığı
3. OTOMOTİV YEDEK PARÇA SEKTÖRÜ
3.1 Pazar Hakkında Genel Bilgi
Bahreyn’de otomotiv ve otomotiv
yedek parça üretiminin olmamasına rağmen, otomotiv yedek parçada yaygın bir
tedarik ağı bulunmaktadır. Pek çok ünlü markanın Bahreyn’de satış ofisleri vardır. Bunların önde
gelenleri arasında Robert Bosch, Continental ve Denso sayılabilir (Fitch
Solutions, 2021).
Bahreyn’in oto yedek parça talebi
özellikle son on yılda çok yüksek oranlarda artmıştır. Bunda artan araç
satışlarının yanında bir çok Bahreyn’linin araçlarında kendi tarzlarına uygun
değişiklikler yapma isteği etkili olmuştur.
Aşırı sıcak ve çöl koşulları araçlar
üzerinde stres oluşturmakta, bu da fren balataları, dişli kutuları, soğutma
sıvısı ve klima üniteleri parçaları gibi otomotiv yedek parça ürünlerine yüksek
talep artışını getirmektedir. Önümüzdeki dönemde beklenen araç sayısı artışı
ile beraber otomotiv yedek parça talebi de artacaktır.
2020 yılında
Bahreyn’de en çok satılan marka Toyota olmuştur (Land Cruiser, Hilux, Prado and
Corolla modelleri başta olmak üzere). Toyota piyasanın %40’ına sahiptir. Onu
Nissan (en çok Sunny modeli) ve Lexus takip etmiştir. Çin’li üreticiler MG ve
Changan son dönemdeki yüksek ihracat artışlarıyla piyasaya girmektedir (Fitch
Solutions, 2021). Elektrikli araçlar henüz yeni yeni piyasaya girmekte olup
henüz bir varlık gösterememektedir.
Lüks segementteki
araçların piyasada çok talep gördüğü, bazı markaların 2020 yılındaki salgın
ortamında bile satışlarını artırmayı başardığı gözlemlenmektedir. Lincoln 2020
yılında satışlarını %21,7 artırırken Lexus %12,7 artırmıştır. Lexus, BMW ve
Mercedes-Benz’in Bahreyn piyasasında 2021 yılı ve sonrasında lüks segementinin
lidelerri olması beklenmektedir; ultra-lüks kategorisine ise Rolls-Royce ve
Bentley Motors hakim durumdadır (Fitch Solutions, 2021).
2021 yılında ticari araç satışlarındaki
artışın %3,2 olacağı tahmin edilmektedir (Fitch Solutions, 2021). Fitch
Solutions ticari araç satışlarındaki artış tahminin, ekonominin toparlanacağı,
buna bağlı olarak yerel işletmelerin hafif ticari araç ihtiyaçlarının artacağı,
ihracattaki artışın nakliye araçlarına talebi artıracağı, inşaat sektöründeki
güçlü toparlanmanın etkisiyle ağır ticari araçlara da talebin artacağı
beklentilerine dayandırmaktadır.
Hafif ticari araçlarda piyasanın
liderleri Toyota (Hilux) ve Isuzu (TF pick-up)’dır.
3.2. Sektöre Yönelik Tarifeler, İç Vergiler, Gümrük
Uygulamaları, Ödeme ve Teslim Şekilleri
Bahreyn’de dış ticaret rejimi harmonize sisteme bağlıdır.
Gümrük oranları ad valorem (katma değer üzerinden) olarak hesaplanmaktadır.
Uygulanan gümrük vergilerinin oranları gümrük mevzuatına dayalı olarak
belirlenir. Ülkede ithalat ve ihracatın tamamen serbest olarak yapılması
amaçlanmaktadır. Bir kaç kalem dışında ticaret rejiminde ithalatı yasaklanan
ürün yoktur.
İthalata ilişkin ödemeler akreditif, mal mukabili ödeme
veya vesaik mukabili ödeme şeklinde olabilmektedir. İthalatçı ile ihracatçı
firmanın anlaşmasından sonra malların gümrüklere gelmesini müteakip ithalatçı
mal beyanında bulunup, gerekli belgeleri tevdi edip, ödenecek gümrük
vergilerini yatırarak malı ithal eder. Bahreyn’de sermaye transferi, kar ve
ücretlerden de herhangi bir vergi tahsil edilmemektedir. Yurt içinde serbestçe
döviz bozdurulabildiği gibi yurt dışına döviz transferinde de herhangi bir kısıtlama
bulunmamaktadır.
İthalat işlemleri esnasında Gümrük İdarelerince;
- Gümrük beyannamesi
- 3 nüsha halinde fatura,
- İhracatçıdan ithalatçıya (Bahreyn’de geçerli ticaret sicili sahibi)
teslimat notu
- Taşıma acentasının teslim siparişi,
- 2 nüsha halinde mal beyanı,
- Menşe şahadetnamesi,
- Sigorta poliçesi,
- Konşimento (2 nüsha),
- İthalatı denetime tabi bir ürünse ilgili devlet kurumundan ithalat izin
belgesi
- Banka alındısı,
- Şayet ürünün nihai varış yeri bir başka KİK ülkesiyse, istatistiksel amaçlı
bildirim formu,
belgeleri talep edilmektedir.
Gümrük işlemlerinin tamamlanabilmesi için gümrük
beyananmesinin doldurulması ve gerekli diğer belgelerin ilgili gümrük birimine
ibrazı gerekmektedir. Bu aşamadan sonra sırasıyla,
- İstatistik Ofisi
- İthalat/ihracat kontrol ofisi,
- Gümrük vergisi hesaplanması,
- Gümrük vergisi veznesi,
- Eşyanın gümrük beyannamesine uygunluğunun kontrol edilmesi,
- İthalatın tamamlanması işlemleri yapılmaktadır.
Bahreyn’in ithalatta uyguladığı gümrük vergilerine ve HS kodu bazında
alınması gereken izin ve sertifikalara aşağıdaki sayfadan ulaşılabilir (izin ve
sertifika adları Arapça olarak yer alıyor; kopyalayıp “google translate”e
atılabilir):
https://bahraincustoms.gov.bh/en/tariff-finder
Ülkede KDV, 1 Ocak 2019’dan itibaren uygulamaya geçmiştir ve oranı %5’tir.
Bahreyn'in ticaret rejimi liberaldir. Firmalarımızdan ülkenin bürokrasisi,
gümrük işlemleri, gümrüklerde yapılan muamele vs. hakkında şikâyet
gelmemektedir. Bahrain Gümrük İdaresi, ayrıca ticareti kolaylaştırıcı önlemler
almaya çalışmakta, otomasyonu sürekli artırmaktadır; ürünlerin gümrük
işlemlerinin çevrimiçi yapılabilmesine başlanmıştır.
3.3. Sektörde İthalata Yönelik Tarife Dışı Uygulamalar
KİK Gümrük Birliği üyesi
ülkeler standartlar açısından birleşik/ortak standart uygulaması için
çalışmaktadırlar. Bu alanda mesafe alınmakla birlikte, üye ülkeler arasında
uygulamada henüz tam bir birlik sağlanamamıştır. Hâlihazırda her bir ülke ya
kendi ulusal standardını ya da KİK standartlarını (Gulf Standards
Organization-GSO) uygulamaktadır.
Bahreyn standartları,
ilgili teknik komiteler tarafından ulusal ihtiyaçları (güvenlik, kalite ve
amaca uygunluk) karşılamaya yönelik bir şekilde hazırlanmaktadır. Bahreyn’deki
standartlar çoğunlukla mevcut uluslararası standartların ya da KİK’in veya KİK
üyesi bir ülkenin standartlarının adaptasyonu olarak ortaya çıkmaktadır.
Bahreyn’de standartların geliştirilmesinde iki temel ilke göz önüne
alınmaktadır: i) O konuda KİK standardı varsa ayrı bir Bahreyn standardı
geliştirilmez, ii) Ticaret engelleri yaratacak yeni bir Bahreyn standardı
geliştirilmez.
Standartlarla ilgili
kuruluş Sanayi, Ticaret ve Turizm Bakanlığı’na bağlı Bahreyn Test ve Metroloji
Genel Müdürlüğü’dür (TMD) :
https://www.moic.gov.bh/en/OurServices/Pages/Standardization-And-Metrology-Services.aspx
Bahreyn’in uyguladığı standartların metinlerine aşağıdaki sayfadan
ulaşılabilir:
https://bsmd.moic.gov.bh/store/?lang=en
Bahreyn’in ithalat rejimi
liberaldir. İthalatçılar, istedikleri her türde marka, model ve spesifikasyonda
malın ithalatını yapabilmektedirler.
Bahreyn’e yapılan ithalat, yasak veya kısıtlı olan az
sayıda ürünler dışında serbest bir rejime tabidir. Türkiye’ye karşı KİK
tarafından açılan ve halihazırda devam eden akülerde (piston motor batteries,
with a capacity of 32 to 225 ampere-85071000 GTİP kodlu) anti-damping
soruşturması haricinde herhangi bir anti-damping soruşturması, telafi edici
vergi uygulaması vs. yoktur. Bahreyn Dünya Ticaret Örgütü tarafından
kararlaştırılan tüm uygulamaları eksiksiz yerine getirmekte ve bu konuda bölge
ülkeleri arasında öncülük etmektedir.
Heritage Foundation tarafından her yıl yayımlanan “Ekonomik Özgürlük
Endeksi”nin 2021 raporuna göre Bahreyn, 184 ülke arasında en özgür 40. ekonomi
olarak belirtilmiştir (Türkiye 76. sırada). Rapor Bahreyn'i "bu yıl
bölgenin kendini en çok geliştirmiş ülkelerinden biri" olarak övmüştür.
Bahreyn bu performansıyla KİK ülkeleri arasında BAE ve Katar’dan sonra üçüncü
sırada yer almıştır. Rapora göre Bahreyn’in genel yatırım çerçevesi olumludur
ve şeffaftır; yabancı ve yerli yatırımcılar çok çeşitli finansal hizmetlere
erişebilmektedir. Bankacılık sektörü iyi kapitalize edilmiş durumdadır;
yetişkin Bahreynlilerin yüzde 80'inden fazlasının bir bankacılık kurumunda bir
hesaba erişimi var.
Rapor, mülkiyet haklarına Bahreyn'de saygı duyulduğunu ve kamulaştırmanın
nadir olduğunu belirtmiştir. Ülkede inşaat izinleri, elektrik kullanma ve kredi
alma, mülk kaydetme, sözleşmeleri uygulama ve ödeme aczini çözme süreçlerinin
iyileştiği tespit edilmiştir. Diğer taraftan rapora göre Bahreyn’in,
"etkin olmayan iş mahkemeleri” ve "hantal ve pahalı sübvansiyon”
sistemi geliştirilmesi gereken alanlar olarak ortaya çıkmaktadır.
Arap Ligi'nin Arap İdari Kalkınma Örgütü (ARADO) tarafından BAE hükümetiyle
işbirliği içinde düzenlenen Arap Hükümetleri Mükemmeliyet Ödülleri kapsamında
Bahreyn İçişleri Bakanlığı Gümrük Müdürlüğü, “Ticareti Kolaylaştırmak için
Ekonomik ve Gümrük Bilgilerinin Yönetilmesi” (Ofoq) projesiyle En İyi Arap
Hükümeti Kalkınma Girişimi ödülüne layık görülmüştür.
3.4. Sektörel Dış Ticaret
Bahreyn’in
2020 yılında ithal ettiği oto yedek parça sektörü ürünlerinin toplam tutarı
278,1 milyon dolardır. 2019 yılında bu rakam 319,2 milyon dolardı. Bu durum
%12, 8 ihracat düşüşüne işaret etmektedir. Düşüş korona salgını kaynaklıdır.
Bahreyn’de başarılı aşılamanın etkisiyle salgın hafiflemiş olup önümüzdeki
dönemde ekonominin açılmasıyla otomotiv talebinin ve buna bağlı olarak da oto
yedek parça talebinin artacağı tahmin edilmektedir. Tablo 4’te Bahreyn’in en
çok ithal ettiği ilk 40 oto yedek parça ürünündeki ithalat değerleri 2019 ve
2020 yılları karşılaştırmalı olarak verilmiştir.
Kara taşıtları için diğer aksam, parçaları, otomobil
dış lastiği, montaj sanayinde kullanılan diğer taşıtların karasorü aksamı, dizel
motorlar için aksam; parçalar, kurşun asitli akümülatörler-pistonlu motorlar
için, diğer amaçlı pistonlu, içten yanmalı motorlar, kara traşıtları için fren
ve servo-frenler vb. aksam, parçaları Bahreyn’in en çok ithal ettiği oto yedek
parça ürünleri olmuştur.
Tablo 4’te Bahreyn’in En Çok
Ithal Ettiği İlk 40 Otomotiv Yedek Parça Ürünü (2019-2020)
|
GTIP
|
Ürün Adı
|
İthalat
2019
|
İthalat
2020
|
%Değ
|
|
87089900
|
Kara taşıtları için diğer aksam, parçaları
|
55.214.642
|
37.267.305
|
-32,5
|
|
40111000
|
Otomobil
dış lastiği; yeni
|
30.214.031
|
30.583.889
|
1,2
|
|
87082990
|
Montaj sanayinde kullanılan diğer taşıtların karasorü
aksamı
|
13.053.845
|
19.128.868
|
46,5
|
|
84099900
|
Dizel
motorlar için aksam; parçalar
|
21.647.726
|
16.718.534
|
-22,8
|
|
85071000
|
Kurşun asitli akümülatörler-pistonlu motorlar için
|
16.278.797
|
14.658.596
|
-10,0
|
|
84079000
|
Diğer
amaçlı pistonlu, içten yanmalı motorlar
|
418.310
|
11.246.210
|
2.588,5
|
|
87083000
|
Kara traşıtları için fren ve servo-frenler vb. aksam,
parçaları
|
17.245.258
|
10.217.881
|
-40,7
|
|
40112000
|
Otobüs-kamyon
dış lastiği; yeni
|
9.862.795
|
9.381.071
|
-4,9
|
|
87088000
|
Kara taşıtları için suspansiyon sistemleri vb. aksam ve
parçaları
|
7.149.226
|
7.118.458
|
-0,4
|
|
87081000
|
Kara
taşıtları için tamponlar vb. aksam, parçaları
|
9.233.313
|
6.794.112
|
-26,4
|
|
84212300
|
İçten yanmalı motorlar için yağ-yakıt filtreleri
|
9.813.741
|
6.531.452
|
-33,4
|
|
87089300
|
Kara
taşıtları için debriyajlar vb. aksam, parçaları
|
8.348.382
|
5.111.766
|
-38,8
|
|
84213100
|
İçten yanmalı motorlar için hava filtreleri
|
4.858.606
|
5.092.839
|
4,8
|
|
85111000
|
Ateşleme
bujileri
|
4.980.207
|
4.639.145
|
-6,8
|
|
85129000
|
Motorlu araçların işaret cihazlarının aksam, parça
|
9.294.205
|
3.983.964
|
-57,1
|
|
84072100
|
Deniz
taşıtları için kıvılcım ateşlemeli motorlar-dıştan takmalı
|
3.136.049
|
3.957.044
|
26,2
|
|
84842000
|
Mekanik salmastralar
|
5.052.873
|
3.770.577
|
-25,4
|
|
84841000
|
İki yada
daha fazla metal tabakalardan yapılmış contalar
|
4.666.970
|
3.769.201
|
-19,2
|
|
87089100
|
Kara taşıtları için radyatörler vb. aksam ve parçaları
|
4.053.531
|
3.655.602
|
-9,8
|
|
84821000
|
Bilyalı
yataklar (rulmanlar)
|
3.787.039
|
3.461.638
|
-8,6
|
|
87084000
|
Kara taşıtları için vites kutuları ve aksam, parçaları
|
4.083.586
|
3.220.454
|
-21,1
|
|
85073000
|
Nikel
kadmiyumlu akümülatörler
|
1.437.690
|
3.194.483
|
122,2
|
|
85122000
|
Diğer aydınlatma/gözle görülebilen işaret cihazları
|
3.916.176
|
3.142.680
|
-19,8
|
|
85072000
|
Diğer
kurşun asitli akümülatörler
|
2.700.457
|
2.873.979
|
6,4
|
|
87087000
|
Kara taşıtları için tekerlekleri vb aksam,
parça/aksesuarı
|
3.950.198
|
2.636.701
|
-33,3
|
|
68138100
|
Amyant
içermeyen fren balataları ve yastıkları
|
582.969
|
2.583.311
|
343,1
|
|
84849000
|
Poşet, zarf veya benzeri ambalajlara farklı kompozisyonlarda
takım veya grup halinde tertiplenmiş contalar
|
2.431.442
|
2.575.230
|
5,9
|
|
84099190
|
Benzinli
motorlar için aksam; parçalar
|
1.938.054
|
2.421.303
|
24,9
|
|
84833000
|
Yatak kovanları [bilyalı veya makaralı yatak (rulman)
içermeyenler] ve mil yatakları
|
3.387.666
|
2.389.352
|
-29,5
|
|
84133000
|
İçten
yanmalı pistonlu motorlar yakıt, yağ/soğutma pompaları
|
3.043.764
|
2.350.055
|
-22,8
|
|
85076000
|
Lityum iyonlu elektrik akümülatörleri
|
2.575.416
|
2.286.536
|
-11,2
|
|
84839000
|
Transmisyon
mili, krank, kovan, dişli kutuları vb. parçaları
|
2.378.314
|
2.264.289
|
-4,8
|
|
84834000
|
Dişliler, dişli sistemleri, bilyeli vidalar, dişli
kutuları
|
2.884.287
|
2.214.458
|
-23,2
|
|
85115000
|
İçten
yanmalı motorlarda kullanılan diğer jeneratörler
|
788.735
|
1.998.704
|
153,4
|
|
40118000
|
Kauçuktan yeni dış lastikler; yapı, madencilik veya
sanayi elleçleme taşıtları ve makinelerinde kullanılan
|
2.533.140
|
1.954.034
|
-22,9
|
|
84099120
|
Benzinli
motorlar için aksam; parçalar-silindirler
|
1.656.929
|
1.820.742
|
9,9
|
|
84099150
|
Benzinli motorlar için aksam; parçalar-karbüratörler
|
4.160.031
|
1.805.613
|
-56,6
|
|
84099110
|
Benzinli
motorlar için aksam; parçalar-pistonlar
|
2.276.023
|
1.567.667
|
-31,1
|
|
87089400
|
Kara taşıtları için direksiyon simitleri, kolonları,
kutuları; aksam, parçaları
|
1.743.560
|
1.555.196
|
-10,8
|
|
84089000
|
Diğer
amaçlar için motorlar-dizel, yarı dizel
|
1.392.412
|
1.493.910
|
7,3
|
Kaynak: Bahrain Information and e-Government
Authority Open Data Portal
Bahreyn’in
2020 yılında en çok ithal ettiği ilk 15 oto yan sanayi ürününde pazardaki ilk 5
ülkeden ve Türkiye’den ithalat değerleri Tablo 5’te yer almaktadır. Bahreyn’in
en çok ithal ettiği 15 oto yan sanayi ürünü içinde Türkiye sadece iki üründe
ilk 10 tedarikçi arasındadır (kurşun asitli akümülatörler-pistonlu motorlar için-5.
sırada ve otobüs-kamyon dış lastiği-8. sırada). Piyasada Japonya’nın, Çin’in,
ABD’nin, G. Kore’nin, Tayland’ın ağırlıklı olduğu dikkat çekmektedir. Esasen bu
ürünlerin hemen hemen tamamında Türkiye dünya piyasalarında rekabet gücüne
sahiptir. Bahreyn piyasası Türk oto yedek parça sektörü için henüz
keşfedilmemiş bir piyasadır.
Tablo 5: Bahreyn’in En Çok Ithal Ettiği İlk 15 Otomotiv
Yedek Parça Ürününde Pazardaki İlk 5 Ülke ve Türkiye
|
GTiP
|
Madde Adı
|
İthalat
2020
|
Pay
(%)
|
|
87089900
|
Kara taşıtları için diğer aksam, parçaları
|
37.267.305
|
|
|
JAPONYA
|
18.827.770
|
50,5
|
|
ÇİN
|
3.010.301
|
8,1
|
|
ITALYA
|
2.762.180
|
7,4
|
|
ABD
|
2.615.880
|
7,0
|
|
TAYLAND
|
2.008.358
|
5,4
|
|
…
|
|
|
|
TÜRKİYE-13
|
337.528
|
0,9
|
|
40111000
|
Otomobil dış lastiği; yeni
|
30.583.889
|
|
|
ÇİN
|
13.475.350
|
44,1
|
|
JAPONYA
|
7.965.066
|
26,0
|
|
G. KORE
|
1.410.007
|
4,6
|
|
ALMANYA
|
1.013.907
|
3,3
|
|
TAYLAND
|
779.976
|
2,6
|
|
…
|
|
|
|
TÜRKİYE-14
|
277.755
|
0,9
|
|
87082990
|
Montaj sanayinde kullanılan diğer taşıtların karasorü
aksamı
|
19.128.868
|
|
|
JAPONYA
|
7.578.625
|
39,6
|
|
ABD
|
2.081.437
|
10,9
|
|
ALMANYA
|
1.527.178
|
8,0
|
|
G. KORE
|
1.383.361
|
7,2
|
|
ÇİN
|
1.268.658
|
6,6
|
|
…
|
|
|
|
TÜRKİYE-11
|
368.206
|
1,9
|
|
84099900
|
Dizel motorlar için aksam; parçalar
|
16.718.534
|
|
|
JAPONYA
|
7.724.589
|
46,2
|
|
G. KORE
|
3.049.726
|
18,2
|
|
ABD
|
1.118.608
|
6,7
|
|
ALMANYA
|
999.967
|
6,0
|
|
ITALYA
|
708.711
|
4,2
|
|
…
|
|
|
|
TÜRKİYE-20
|
38.337
|
0,2
|
|
85071000
|
Kurşun asitli akümülatörler-pistonlu motorlar için
|
14.658.596
|
|
|
HİNDİSTAN
|
5.358.523
|
36,6
|
|
G. KORE
|
3.425.337
|
23,4
|
|
SUUDİ
ARABİSTAN
|
1.180.431
|
8,1
|
|
ÇİN
|
854.385
|
5,8
|
|
TÜRKİYE
|
767.392
|
5,2
|
|
84079000
|
Diğer amaçlı pistonlu, içten yanmalı motorlar
|
11.246.210
|
|
|
ABD
|
9.800.696
|
87,1
|
|
JAPONYA
|
1.268.081
|
11,3
|
|
TAIWAN
|
54.186
|
0,5
|
|
TAYLAND
|
45.237
|
0,4
|
|
ÇİN
|
19.888
|
0,2
|
|
…
|
|
|
|
TÜRKİYE-16
|
423
|
0,0
|
|
87083000
|
Kara traşıtları için fren ve servo-frenler vb. aksam,
parçaları
|
10.217.881
|
|
|
JAPONYA
|
4.283.666
|
41,9
|
|
TAYLAND
|
1.110.199
|
10,9
|
|
ABD
|
987.480
|
9,7
|
|
ALMANYA
|
938.133
|
9,2
|
|
ÇİN
|
707.060
|
6,9
|
|
…
|
|
|
|
TÜRKİYE-20
|
34.568
|
0,3
|
|
40112000
|
Otobüs-kamyon dış lastiği; yeni
|
9.381.071
|
|
|
ÇİN
|
3.989.016
|
42,5
|
|
HİNDİSTAN
|
2.246.510
|
23,9
|
|
JAPONYA
|
994.071
|
10,6
|
|
TAYLAND
|
501.698
|
5,3
|
|
MISIR
|
400.669
|
4,3
|
|
…
|
|
|
|
TÜRKİYE-8
|
187.022
|
2,0
|
|
87088000
|
Kara taşıtları için suspansiyon sistemleri vb. aksam ve
parçaları
|
7.118.458
|
|
|
JAPONYA
|
1.752.685
|
24,6
|
|
ÇİN
|
1.406.961
|
19,8
|
|
ABD
|
808.364
|
11,4
|
|
ALMANYA
|
737.905
|
10,4
|
|
İNGİLTERE
|
406.661
|
5,7
|
|
…
|
|
|
|
TÜRKİYE-14
|
49.229
|
0,7
|
|
87081000
|
Kara taşıtları için tamponlar vb. aksam, parçaları
|
6.794.112
|
|
|
JAPONYA
|
2.623.962
|
38,6
|
|
ABD
|
1.095.412
|
16,1
|
|
ALMANYA
|
529.678
|
7,8
|
|
G. KORE
|
373.793
|
5,5
|
|
TAYLAND
|
351.163
|
5,2
|
|
…
|
|
|
|
TÜRKİYE-17
|
49.024
|
0,7
|
|
84212300
|
İçten yanmalı motorlar için yağ-yakıt filtreleri
|
6.531.452
|
|
|
ABD
|
1.634.628
|
25,0
|
|
TAYLAND
|
1.535.471
|
23,5
|
|
JAPONYA
|
816.683
|
12,5
|
|
ALMANYA
|
438.900
|
6,7
|
|
ÇİN
|
409.682
|
6,3
|
|
…
|
|
|
|
TÜRKİYE-14
|
52.759
|
0,8
|
|
87089300
|
Kara taşıtları için debriyajlar vb. aksam, parçaları
|
5.111.766
|
|
|
JAPONYA
|
3.616.456
|
70,7
|
|
ENDONEZYA
|
579.130
|
11,3
|
|
ALMANYA
|
194.250
|
3,8
|
|
ÇİN
|
156.536
|
3,1
|
|
ABD
|
91.459
|
1,8
|
|
…
|
|
|
|
TÜRKİYE-14
|
22.587
|
0,4
|
Kaynak: Bahrain Information and e-Government
Authority Open Data Portal
3.5. Sektörde Türkiye ile İkili Ticaret
Türkiye’nin Bahreyn’e otomotiv sektörü ihracatı 2020 yılı itibariyle 3,1
milyon dolardır. 2019 yılında bu rakam 3,5 milyon dolar civarıydı. Bu durum
yaklaşık %12,9 ihracat azalışına işaret etmektedir. 2020 yılı itibariyle ilk 40
madde toplam sektör ihracatımızın yaklaşık %99’unu oluşturmaktadır. Tablo 6’da
bu 40 üründeki 2020 yılı ihracatımız 2019 yılı ile karşılaştırmalı olarak
verilmektedir.
Türkiye Bahreyn’e en çok kurşun asitli
akümülatörler-pistonlu motorlar için, içten yanmalı motorlar için hava
filtreleri, montaj sanayinde kullanılan diğer taşıtların karasorü aksamı, kara
taşıtları için diğer aksam, parçaları, otomobil dış lastiği, otobüs-kamyon dış
lastiği, diğer kırılmaz emniyet camları, kara taşıtları için eksoz
susturucuları ve boruları; aksam, parçaları, içten yanmalı motorlar için
yağ-yakıt filtreleri ihraç etmektedir.
Tablo 6: Türkiye’nin Bahreyn’e
En Çok İhraç Ettiği İlk 40 Otomotiv Yan Sanayi Ürünü (2019-2020)
|
GTIP
|
Ürün Adı
|
İhracat
2019
|
İhracat
2020
|
%Değ
|
|
85071000
|
Kurşun asitli akümülatörler-pistonlu motorlar için
|
1.249.171
|
767.392
|
-38,6
|
.jpeg)
.jpeg)
